nafaqee naftaada aad nuurtide

Sida aan wada ogsoonahay bulshada somaliyeed iyo wadamada soo koraya waxay doorbidaan cuntooyin dhaqameedka , siiba bulshada soomaliyeed cuntooyinka aan caadaysanay inaga oon u eegayn cafimaad ahaan nafaqo ahaan sida : canjeerada,bariiska ,baastada iyo caanaha

Uma doorono cuntooyinkeena xag cafimaad ,xag nafaqo ,xag ka hortaga cudurada iyo difaacooda xag hormar maskaxeed iyo muuqaal kaba

Maanta waxaan halkan qaadaa dhigi doonaa erayga nafaqo , een mar walbo maqalno waxa uu yahay

Cuntada aan cuno waxay ka koo bantahay isku jiro chemical ah oo muhiim u ah hab socodka shaqada jirkeena ,isku jirada chemicalka ah ayaa loo yaqaana Nafaqo(nutrients)

Nafaqooyinkan waxay ina siiyan :

Koriin fiican, nolol, horumar xag maskaxiyan iyo muqaal ahaanba ,tamar ama energy ,joogtaynta kumaankum shaqo oo ka dhaca jirkaag gudihiisa daqiiqad walba malinkii

Siidaas darteed waa inaan cuntada aan cunayno u eegnaa nafaqadeeda malin walba

Si aan u helno cafimaad buuxa ,maskax fayow ,qaad dhismeed fiican ,firfircooni maskaxiyan ah iyo tu muqaaleedba

Nafaqooyinku(nutrients) waxay ka koobanyihiin lix(6) qaybood ama six classes of nutrients sida:

Carbohydrate (tamarta), fats (dufanka), protein (brotiin), vitamins (fitamins), minerals(macdanta) & water(biyo)

Jirku ma samaysankaro nafaqo ama mid ku filan waa inaan ka helno cuntadeena haday dhacdo

In uu mid ka mid ah yaraado ama bato waxay ina soo food saaray xalad caafimaad daro(mulnurition)

Sida inaan u badanahay iska taahida badan dhabarka ,madaxa ,indho xanuunka, xasaasiyada/xanuunka maqaarka ,wadna xanuunka ,iyo sidoo kale koriin xumada sida aan badanay ,qaab dhimeedka jirkeena ma fiicna

aniga oon ku soo koobi Karin maqaalkan faa’iidooyinka nafaqada iyo wax tarkooda waxaan ka hadli doonaa qoraalkan qoraalada ku xigi doona insha allah

-Nafaqooyinkan iyo meelaha aan ka heli karno(source of nutrient)

-seen cuntadeena u dheeli tiri karnaa (balance diet)

– nafaqa darada(mulnutrion)

– sida aan oogu kala nugul nahay iyo dadka u baahan daryeelka khaaska ah

– sababaha caalamku diirada u saaray nafaqa darada (mulnurion)sida dawladaha hayadaha internationalka ah iyo NGO.

dhagayaraha iyo faaidadiisa

DHAGA YARE Dhagayaraha waa ubax qalalan oo ka baxo geedka loo yaqaanno “cloves” waana miro aad u leh Faa’idooyin cunno iyo caafimaadba, wadanka ugu badan dunida uu ka baxo waa Zanzibar, hindya iyo shiinaha waxay adeegsan jireen dhag yaraha 2000 sano ka hor. Hadii aan u gudbo faa’idada cunno dhagayaraha waxaa ku jiro protein, iron, calcium, potassium, Sodium, Vitamins: Sida A iyo C, dhagayaraha waa xanuun baabi’iya oo aad u fiican waxaana lo adeegsadaa daawaynta ilkaha iyado la adeegsanayo saliidisa waxaana ku jirta maadada la yiraahdo“eugenol oil” waxaana laga sameeyaa daawada lagu cadaysto iyo midda lagu luqluqado. Sidoo kale waxay daawo u tahay romatiisamka iyo riixada iyadoo la marsado xubnaha ku xanuunayo, hadii la qiiqsado oo biyo kulul lagu daro waxaa lagu daaweeyaa, sanboorka iyo neefta, waxay kaloo faa’ido u leedahay in bakteeriyada ay disho waxaa lagu nadiifiyaa nabraha, dhaawacyada iyo (fungus) galo faraha lugaha dhexdooda. Faa’idada kale waxaa ka mid ah in lagu

sharqanta caloosha

ption Shanqarta caloosha laga maqlo waa dabiici, waxaana la maqlaa markii murqaha mindhicirrada ku hareeraysan ay faarujinayaan waxa ku jiro mindhicirka. Badanaa codka ama shanqarta waxaa la maqlaa markii biyo ama hawo badan mindhicirku ku dhex jiraan. Shanqarta caloosha oo la maqlin waxay astaan u tahay qabsin ama mindhicirrada oo xirmo, waxayna dhakhaatiirta badanaa shanqarta ka dhagaystaan caloosha qeybta midig ee hoose si loo ogaado in mindhicirradu furan yihiin. Laakiin su'aashu waxay tahay maxaa keeno shanqarta caloosha ee badan? Haddii dareeruhu ay caloosha iyo mindhicirradu ku bataan ama hawo badan ku aruurto, waxay keentaa shanqar siyaado ah, taasoo ay maqli karaan dadka ku agfadhiyo. Waxay kaloo ku xiran tahay cunnooyinka qofka uu cunay sida cunnada kulul sida basbaaska, toonta, sanjabiilka, basasha iyo cunnada badan oo u baahan in caloosha ay soo dayso dheecaanno badan oo cunnadaas burburiyo. Maxay tahay cudurrada lagu yaqaano shanqarta badan ee caloosha? Shubanka

sabuulka ama galayda maxaa kala socotaa faaidadiisa ama khasaarihiisa

SABUUL GALEEY Sabuul galeey waxa uu kamid yahay waxyaabaha lagu tiriyo qudrada aad iyo aadka u faaido badanthay, waxana loo diyaariyaa sida dubis, huuris iyo daango. Dubis: waaa adigo ku dubo dab dhuxul ama olol. Huuriska: waa adigo ku kariya biyo isagoo sidiisa ah. Daango: waa adigo ku duba dufan sida saliid oo kale. Sabuulka waxaa laga isticmaalaa caalamka oo idil cunidiisa waxa uu kordhiyaa awooda jirka ama adkaysi uu ka helo qofka, waxana ku jira in badan oo buusho ah taaso loo yaqaano (fibers) oo ka ilaalisa qabsan xanuunka. Sabuulka galay waxa uu dawo u yahay, kilyaha, kaadi haysta iyo kansarka, waxa kale uu hoos u dhigaa cudurka baabasiirka, sabuulka waxaa loo qaataa dheefshiid xumida waxaana ku jira waxyaabaha aadka ugu baahan jirka. Sida: > Niacin and Thiamine oo Vitaminada la’aantoda shaqo samayn Karin, sido kale firfirconi geliso maskaxda iyo neerfaha si dhiiga ugu cusbonaysiyaan. Vitaminda ku jira waxa ka mid ah Vit B, E, A. sido kale macaadinta waxa ka mi

Nafaqo

Search This Blog